نوشته های مرتبط
کم خونی چیست وعلائم و علل آن
تعریف بیماری کم خونی:
کم خونی بیماری است که درآن فرد خون سالم و کافی برای رساندن اکسیژن به سایر بافت های بدن را ندارد که ناشی از کاهش حجم گلبول های قرمز و یا از غلظت هموگلوبین در گلبول های قرمز است.
زمانی که بدن به اندازه کافی آهن جذب نکند کم خونی رخ میدهد. رایج ترین آن در میان قاعدگی و بارداری زنان است.
کم خونی جزء آن دسته از بیماریهایی است که تا مدتها متوجه آمدنش نمی شوید. کم خونی شکل های مختلفی دارد و میتواند موقت و یا دائمی باشد و شدت آن احتمال دارد متوسط و یا شدید باشد.
از هر ۱۰ زن و دختر، یک نفر به کم خونی دچار است. کم خونی میتواند باعث خستگی در فرد شود.
علتهای کم خونی
- مصرف کم ویتامین
پیروی کردن از رژیم غذایی فاقد ویتامین ها میتواند باعث کم خونی شود، زیرا بدن انسان به ویتامین B12 برای تولید گلبول های قرمز نیاز دارد. - کاهش مصرف آهن
افرادی که از رژیم غذایی فاقد آهن پیروی میکنند به بیماری کم خونی مبتلا می شوند. آهنی که در گیاهان و یا مکمل های دارویی وجود دارد به اندازه آهن موجود درگوشت قرمز نیست. همچنین باید توجه داشت که مصرف داروهایی مانند، کلسیم- آنتی اسیدها- قهوه- چای اگر همراه مواد غذایی سرشار از آهن مصرف شوند از جذب آهن توسط بدن جلوگیری می کنند. - آنمی آپلاستیک
اختلال نادری است که باعث توقف تولید سلول های خونی در مغز استخوان می شود. از میان سه میلیون نفر فقط سه نفر به این اختلال دچار می شوند. علل اصلی بروز این اختلال در معرض قرار گرفتن تشعشعات رادیواکتیو، موادشیمیایی و اختلال سیستم ایمنی بدن است. در موارد حاد خون بیمار باید عوض و پیوند مغز استخوان انجام گیرد. - بیماری
بیماری های حاد یا عفونی احتمال دارد سبب کم شدن تولید گلبول های قرمز شوند که منجر به کمبود هموگلوبین میشود. مصرف دارو و مواد مخدر نیز میتواند خطر ابتلا به کم خونی را افزایش دهد. چنانچه به کم خونی مبتلا شوید به احتمال زیاد به کم خونی فقر آهن نیز دچار می شوید. پزشک با تجویز داروها و مکمل های آهن و ارائه رژیم غذایی سرشار از آهن می تواند کمبود آهن بدن تان را جبران کند. - نقض مکانیکی گلبول های قرمز
تالاسمی باعث می شود که سلامت گلبول های قرمز خون از بین برود و هموگلوبین نیز کاهش یابد. همچنین اختلالات و بیماریهای ارثی می توانند بر روند تولید گلبول های قرمز خون تاثیر سوء بگذارند. - از دست دادن حجم زیادی خون
یکی از متداول ترین عوامل کم خونی از دست دادن تعداد زیادی از گلبول های قرمز خون است. خونریزیهای شدید، قاعدگی، جراحت های عمیق یا جراحی از عوامل عمده از دست دادن خون و مبتلا به کم خونی فقر آهن هستند. مواردی از جمله زخم معده، هموروتئید، التهاب معده، سرطان، و بعضی از انواع داروها و اهدایی خون نیز میتواند دلیل کم خونی باشد.
علائم و نشانه های ابتلا به کم خونی
نوع کم خونی و بیماریهای مرتبط به کم خونی متفاوت هستند و علایم و نشانه های ابتلا به کم خونی بستگی به علت کم خونی دارند.
این علایم میتوان شامل
- تنگی نفس و یا مشکل در تنفس
- بی حالی و رخوت
- تپش قلب
- خستگی و احساس فرسودگی
- پوستی رنگ پریده
- خشکی زبان
- سردرد
- ضعف در تمرکز
- ناراحتی و بی قراری
- تاثیر بر حس چشایی
- ناخن های پوسته پوسته و خشک
ممکن است فرد دچار نارسایی احتقانی قلبی (congestive heart failure) شود. بعضی از انواع کم خونی ارثی و جدی بوده و حتی زندگی افردا را تهدید می کنند و از دست دادن سریع باعث کم خونی حاد و حتی مرگ افراد می شود.
میزان مناسب و عمومی تعداد گلبول قرمز خون می بایست برای مردان ۴,۷ تا ۶,۱ میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر و برای زنان: ۴,۲ تا ۵,۴ میلیون گلبول قرمز در هر میکرو لیتر باشد.
درمان کم خونی
بسته به علت کم خونی درمان آن نیز متفاوت است.
درمان کم خونی مربوط به رژیم غذایی:
- بیمارانی که رژیم غذایی ناسالمی دارند کم خونی آنها به دلیل رژیم غذایی ناسالم آنهاست. این نوع بیماران کم خون بایستی در رژیم غذایی خود غذاهایی حاوی آهن، زردالو، عدس، پسته، کشمش، سبزیجات سبز تیره (اسفناج) نخود، گوشت، لوبیا در رژیم غذایشان گنجانده شود.
درمان کم خونی بسته به فقر آهن:
- در این شرایط پزشک مکمل های حاوی آهن برای تنظیم سطح گلبول های قرمز تجویز میکنند.
درمان کم خونی به دلیل بیماریها:
میبایست برای درمان این کم خونی ابتدا بیماری را درمان نمود.
همچنین اگرعلت کم خونی به علت داروها از جمله داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) باشد:
- بایستی دارو را با دارویی مشابه وبدون عارضه جایگزین کرد.
کم خونی ناشی از کمبود ویتامین ها:
- ویتامین b12 به صورت طبیعی در گوشت و لبنیات موجود است.
- ویتامین C به جذب آهن کمک زیاد میکند، ازجمله مرکبات، هندوانه، خربز، و انواع توت ها باعث جذب آهن در بدن می شوند.
کم خونی ارثی:
- در صورتیکه شخصی به کم خونی ارثی مبتلا شود، بایستی به یک مشاوره ژنتیک مراجعه نماید.
تشخیص کم خونی:
تشخیص کم خونی با شمارش کامل خون:
به شمارش تمامی گلبول های قرمز، هموگلوبین ها و پلاکت، و گلبولهای سفید گفته می شود. عوامل دیگری مانند متوسط اندازه، تنوع اندازه، حجم و غلظت هموگلوبین در گلبولهای قرمز سنجید میشوند. چنانچه کم خونی ناشی از فقر آهن باشد، به احتمال بسیار گلبول های قرمز خون کوچکتر از اندازه طبیعی هستند.
تشخیص کم خونی با آزمایش خون:
چنانچه آزمایشات ( شمارش کامل گلبولهای قرمز) انجام شده، نشانه ابتلا به کم خونی باشد. باید خون برای آزمایشات دیگر بررسی شود. مانند آزمایش رتیکولوسیت، که عملکرد مغز استخوان در ساخت گلبول ها را می سنجد. گلبولهای خون باید از نظر ظاهری بررسی شوند تا از داسی شکل نشده شدن آن اطمینان حاصل شود،
هموگلوبین پروتینی است که در گلبولهای قرمز خون وظیفه اش حمل اکسیژن و دی اکسید کربن است. گاهی هموگلوبین بسیار سخت، چسپیده و به شکل داس می شود و به راحتی از مویرگ های عبور نمی کنند بنابراین اختلال در انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن رخ میدهد و بیماری کم خونی داسی شکل به وجود می آید.
تشخیص با آزمایش مغز استخوان:
چنانچه بدن خیلی زیاد یا خیلی کم گلبول قرمز تولید کند و یا ظاهری غیر طبیعی دارند باید مغز استخوان بررسی شود. مغز استخوان حاوی سلولهایی بنیادی است که به گلبول های قرمز تبدیل می شوند و دارای بافتی نرم است.
این نوشته ها فقط راهنمایی کوتاهی است برای شناسایی علل و علایم کم خونی. البته بهترین روش برای علل و بهبود کم خونی اطلاعات جانبی و مشورت با پزشکان است و مصرف خودسرانه قرصهای آهن، مکمل ها و ویتامین ها ممکن هست شرایط را وخیمتر سازد.