نوشته های مرتبط
زایمان
با فرا رسیدن هفته های آخر بارداری ، در بدن تغییراتی روی می دهد که زن باردار و جنین را برای زایمان آماده می کند . در این زمان جنین قادر است به زندگی خود در خارج از رحم ادامه دهد . زمان زایمان لحظه پر اضطراب و مهیج برای زن و خانواده می باشد.
طبیعت زایمان درد است و علت اصلی درد زایمان ، انقباضات رحم است که باعث باز و نرم شدن دهانه رحم می شود تا جنین بتواند از آن به داخل مهبل وارد و سپس از این مجرا خارج شود . واکنش زن باردار نسبت به درد زایمان متفاوت است و تحت تاثیر عوامل زیادی مانند فرهنگ ، احساس ترس و نگرانی ، تجربه زایمان قبلی ، میزان آمادگی برای بچه دار شدن و حمایت همسر می باشد. محل و میزان درد بر حسب مراحل مختلف زایمان ( مرحله باز شدن دهانه رحم ، مرحله عبور جنین از کانال زایمان و مرحله جمع شدن رحم ) متفاوت است و معمولا در نواحی زیر شکم ، کمر ، میاندوراه و پاها احساس می شود.
هنگام بروز دردهای زایمان ، هورمون هایی در بدن ترشح می شود که تاثیر فراوانی بر روند زایمان دارد. ترس و نگرانی زن در زمانزایمان از یک طرف باعث ترشح هورمونی می شود که انقباض عضلات و درد را افزایش داده و از طرف دیگر ترشح مواد تسکین دهنده درد را کاهش می دهد . ترشح این هورمون ها تحت فرمان اعصاب هستند . رشته های عصبی همچنین در انتقال حس درد به مغز نقش دارند که امروزه با استفاده از روش های مختلف می توان انتقال این حس به مغز را کاهش داد.
هورمون های تولد
بارداری و زایمان دو پدیده زیبا و شگفت انگیز خلقتند.زایمان یک فرایند طبیعی است و بدن زن با آن سازگار است .همانگونه که عمل لقاح و رشد و نمو جنین در بدن مادر معجزه است ، عمل زایمان و به دنیا آمدن این موجود کوچکنیز اعجاز دیگری است. بدن یک زن برای عمل لیبرو زایمان بسیار دقیق طراحی شده است و دستگاههای مختلف بدن با یکدیگر در تعامل و همکاری هستند . سیستم عصبی و سیستم هورمونی در فرایند درد زایمان دخالت دارند. زایمان به عنوان یک پدیده طبیعی و فیزیولوژیک تحت تاثیر هورمون های درون ریز بدن وظیفه ی خود را برای تولد کودک به عهده می گیرد. چهار هورمون اصلی که در زایمان نقش دارند عبارتند از:
- اکسی توسین(هورمون عشق)
- اندروفین (هورمون خشنودی و برتری)
- اپی نفرین ، نوراپی نفرین ( هورمون تهییج و برانگیختن )
اکسی توسین
اکسی توسین از ابتدای بارداری در بدن تولید می شود و میزان آن در زمان زایمان به حداکثر می رسد. مهمترین عمل آن در فرایند زایمان ایجاد انقباضات رحم( درد زایمان) است. این هورمون در زمان بارداری با انقباضات مناسب رحم باعث حفظ محصولات بارداری می گردد و به تدریج در اواخر بارداری با ایجاد درد های زایمانی موجب خروج نوزاد و سپس خروج جفت می شود. ترشح این هورمون پس از زایمان از خونریزی جلوگیری می کند . این هورمون در هر زمان عمل خاصی را انجام می دهد اما بعضی مواقع تولید آن در بدن متوقف شده و باعث عدم پیشرفت زایمان ، عدم خروج به موقع جفت و یا خونریزی بعد از زایمان می گردد و مهمترین عامل کاهش تولید و ترشح این هورمون ترس است.
ارتباط سریع مادر و نوزاد به شکل تماس پوست با پوست و شیر خوردن موجب ترشح بیشتر این هورمون و ایجاد مهر مادری می گردد.
آدرنالین
آدرنالین به هورمون جنگ و گریز معروف است. موقعی که فردی در وضعیت ترس و خطر قرار می گیرد ، برای فرار از خطر و پیدا کردن محل امن نیاز به فعالیت سریع اندامها دارد به همین علت جریان خون به سمت دست و پا می رود. اگر مادر هنگام زایمان ترس و اضطراب داشته باشد ، جریان خون به اندامها می رود و خون کمتری به رحم و جنین می رسد . در این حالت احتمال اختلال در وضعیت جنین وجود دارد و همچنین با افزایش فشار خون ، افزایش قند خون ، نگاه خیره؛، پوست سرد و چسبناک و خشکی دهان است.
پس از زایمان به علت ترشح زیاد آدرنالین مادر احساس سرما و لرز می کند. در این مواقع گرم کردن اتاق و استفاده از پتو می تواند در بهبودی موثر باشد.
ترشح آدنالین در مرحله خروج کودک لازم است و موجب افزایش هوشیاری کودک می شود و در احساس غریزه مادری نقش دارد. در واقع گذر از عالم رحم به عالم خشکی را برای کودک پسندیده تر می کند. در واقع نوزاد برای اولین برخورد با مادر آماده می شود.
اندروفین
اندروفین هورمون ضد درد طبیعی بدن است و به کاهش درد کمک می کند. از اوایل بارداری تولید می شود و در زمان زایمان به حداکثر می رسد این افزایش ترشح موجب می شود تامادر هنگام زایمان درد کمتری احساس کند و تحمل وی را نسبت به درد افزایش دهد. در واقع طراحی زیبای خلقت به گونه ای است که اگر طبیعت زایمان درد است ، ضد درد طبیعی هم در اختیار مادر قرار می گیرد. مصرف ضد درد ها و مخدر ها حین زایمان از ترشح این هورمون جلوگیری می کند.
اندروفین به همراه اکسی توسین موجب افزایش ارتباط مادر و نوزاد و احساس سرخوشی در مادر می شود . همچنین اندروفین موجب فراموشی خاطرات حین زایمان می گردد به همین دلیل پذیرش بارداری بعدی را سبب می شود.
پرولاکتین
پرولاکتین مهمترین هورمون برای شیردهی است. بلافاصله پس از زایمان با خروج جفت تولید آن افزایش می یابد.تماس بدن نوزاد با مادر و مکیدن پستان مادر توسط نوزاد سبب تولید بیشتر می شود. ترشح پرولاکتین حین زایمان نه تنها باعث افزایش استقامت مادر می شود ، بلکه شرایط را برای یک شیردهی موفق آماده و فراهم می کند.
این هورمون به همراه اکسی توسین موجب آرامش مادر و برقراری ارتباط صمیمی با نوزاد می شود که رضایت مادر، سلامت فیزیکی و روانی نوزاد را در بر دارد.
چهار هورمون فوق با هم سمفونی زیبایی را در بدن اجرا می کنند. هماهنگی سیستم عصبی و هورمونی در بدن همه پستانداران وجود دارد و به عنوان مرکز عاطفی مغز شناخته شده است که در قسمت میانی مغز قرار دارد.
برای اینکه فرایند زایمان بتواند طبیعی پیش برود ، باید قسمت عاطفی بر قسمت منطقی مغز تقدم یابد. برای برقراری این وضعیت نیاز به محیط آرام و خصوصی با نور ملایم و کم صدا است. در زمان زایمان نباید انتظار رفتار منطقی از مادر را داشت. زیرا مادر به طور ذاتی رفتار هایی مانند حرکت کردن و قدم زدن ، در آوردن صدا هایی شبیه ناله ، تغییر الگوی تنفس را انجام می دهد که سبب سازگاری با درد می شود.
عملکرد هماهنگ هورمون ها توسط اقدامات غیر ضروری مانند القای درد های زایمان با اکسی توسین، تجویز ضد درد ها ، جلوگیری از حرکت مادر، جدایی مادر و نوزاد و عدم شیردهی خدشه دار شده و آسیب می بیند.
لذا بارداری و زایمان به صورت فیزیولوژیک همراه با سایر عملکرد های فیزیولوژیک بدن مانند تنفس، خوردن ، هضم غذا ، جریان یافتن خون در عروق ، بلوغ و سایر اعمال دیگر با بشر متولد می شود و در حقیقت جزء خمیره ذاتی انسان است و همچنان که اعمال داخلی بدن مانند بلوغ در افراد مختلف ، متفاوت است مسلما روند زایمان در افراد نیز تابع همین اختلافات است.
درد زایمان,فرایند زایمان,زایمان طبیعی,پرولاکتین,اندروفین,آدرنالین,اکسی توسین,هورمون های تولد,اپی نفرین,نوراپی نفرین,هورمون تهییج و برانگیختن,هورمون خشنودی و برتری,هورمون شیردهی,هورمون ضد درد طبیعی بدن,هورمون جنگ و گریز,فرایند طبیعی زایمان, برقراری ارتباط صمیمی با نوزاد,مکیدن پستان مادر, پستان مادر,مادر,درد های زایمان,عملکرد های فیزیولوژیک بدن,برقراری ارتباط صمیمی با نوزاد,,