بیماری آّب سیاه یا گلوکوم
glaucoma
بیماری گلوکوم گاهی به « دزد بی صدای بینایی » نیز گفته میشود، آن دسته از بیماریهای خطرناکی است که بدون هیچ نشانه ای و به تدریج میتواند بینایی را از بین ببرد. علت این بیماری اغلب موارد بالا رفتن فشار مایع درونی چشم است. اگر بادکنک را به یک چشم تشبیه کنیم، فشار هوای داخل بادکنک سبب حفظ شکل آن میشود، فشار مایع درون چشم نیز باعث حفظ شکل کروی چشم میشود تا درست عمل کند.
زلالیه مایع داخل چشم است، که به طور مدام در داخل چشم ترشح و برای اینکه فشار داخل چشم همیشه ثابت بماند، اضافی آن از طریق کانال های خارج می شود. دلایل بسیار متنوعی موجب بسته شدن این کانال ها میشود، از جمله دلایل ارثی و ژنتیکی که میتوانند باعث افزایش فشار داخل چشم و درنتیجه آسیب عصب بینایی شود.
عصب بینایی عصب اصلی انتقال دهنده پیام های بینایی (هر آنچه میبینیم) به مغز است و آسیب آن سبب اختلال دربینایی و درپی آن کوری میشود.
انواع بیماری گلوکوم
- گلوکوم مادرزادی:
این بیماری در نوزادان و شیر خواران با علائم اشک ریزش، بستن چشم ها در تماس با روشنایی یا ترس از نور و جمع کردن پلک ها تشخیص داده میشود. گاها قرنیه چشم کدر و بزرگ می شود. - گلوکوم زاویه باز:
این بیماری تا به مراحل پیشرفته نرسد هیچ گونه نشانه ای ندارد و هر فرد به ظاهر سالمی شاید مبتلا به آن باشد. در صورت عدم درمان بیمار، ممکن است ناگهان متوجه شود که « دید کناری » ندارد. درست مانند این است که از درون یک لوله به اطراف نگاه می کند. شایع ترین نوع گلوکوم است، و در مراحل پیشرفته باعث کوری میگردد. - گلوکوم زاویه بسته:
علائم این بیماری عبارتند از درد چشم، تاری دید، سردرد ها، روئیت هاله در اطراف نور، تهوع. این علائم به طور ناگهانی در شخصی که هیچ گونه بیماری نداشته ظاهر می شوند.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به گلوکوم زاویه باز قرار میگیرند:
- سن بالای ۴۰ سال
- فشار بالای چشم
- بیماری قلبی و دیابت
- نزدیک بینی و دوربینی
- فشار خون بالا
- عوامل ارثی
- مصرف دراز مدت کورتون
سن بالا، سابقه فامیلی گلوکوم حاد، دوربینی و مصرف قطره های گشاد کننده مردمک می تواند فرد را مستعد ابتلا به گلوکوم زاویه بسته نمایند.
تشخیص گلوکوم:
بالا بودن فشار چشم الزاما به معنای ابتلا به گلوکوم نیست، بلکه فشار بالای چشم خطر ابتلا به گلوکوم را افزایش می دهد. نکته مهم این است که ابتلا یا عدم ابتلا به گلوکوم بر اثر فشار چشم، بستگی به میزان تحمل عصب بینایی دارد، و میزان آن در افراد متفاوت بوده. فشار طبیعی معمولا بین ۱۲ تا ۲۱ میلی متر جیوه است، با این حال در این فشار نیز ممکن است فرد مبتلا به گلوکوم باشد، چشم پزشک برای تشخیص گلوکوم اقدامات تشخیصی مانند حدت بینایی(وضوح دید)، اتساع مردمک، میدان بینایی، تونومتری را انجام میدهد.
پیشگیری از بیماری:
با توجه به اینکه شایع ترین گلوکوم ( گلوکوم زاویه باز) در مراحل پیشرفته نشانه ای ندارد، تنها راه معاینه کامل چشم پزشک است، به ویژه برای افراد بالای ۴۰ سال که بهتراست سالانه تحت معاینه چشم پزشک قرار گیرند به خصوص افرادی که در خانواده سابقه بیماری گلوکوم دارند.
نکته مهم توجه کردن به علائم گلوکوم یعنی قرمزی چشم، دید تار و … تا در صورت مشاهده سریعا به چشم پزشک مراجعه شود.
والدین نوزاد خود را تحت معاینه چشم پزشک قرار داده و علاوه برآن به علائمی غیر طبیعی چون اشک ریزش، شکل ظاهری چشم، ترس از نور توجه کنند.
با توجه به این که درمان های موجود تنها می تواند مانع از پیشرفت بیشتر بیماری شود، چنانچه گلوکوم به موقع تشخیص داده نشود و درمان نگردد امکان دارد، موجب از بین رفتن بینایی شود.
روش های درمانی گلوکوم:
- درمان دارویی: این داروها بصورت قطره ای و قرص تجویز میشوند، بعضی موجب تخلیه بیشتر مایع داخل چشم میشوند، و بعضی به کاهش تولید مایع در چشم شده. امکان دارد این داروها عوارضی مانند سردرد داشته و قطره ها نیز ممکن است موجب قرمزی و سوزش چشم شود. این داروها تا زمانی که تاثیر خود را گذاشته باید مصرف شوند.
- روش فیلترینگ: این روش به طور موثری IOP را پایین می آورد، اما عوارض زیادی مانند: هیپوتونی، flat شدن اتاق قدامی، و خونریزی دارد. این روش درحال حاظر استفاده نمی شود.
- ترابکولکتومی: عمل استاندارد امروزی برای کاهش طولانی مدت فشار داخل چشم در موارد کنترل نشده گلوکوم مزمن بزرگسالان انجام می گیرد.
- جراحی شانت: در مواردی که عمل های جراحی ترابکتومی قبلی ناموفق بوده است. معمولا از شانت استفاده می شود.
بیماری گلوکوم یا آب سیاه چشم به دو روش جراحی میگردد: (در بیمارانی که روش دارویی تاثیری ندارد)
- Single – plate Molteno implant
- Ahmed glaucoma Valve
جراحی های لیزری گلوکوم:
- ایریدوتومی لیزری محیطی: ( Laser Peripheral Iridotomy (LPI
- لیزر آرگون ترابکولوپلاستی: ( Argon Laser Trabeculoplasty (ALT
- ترابکولوپلاستی لیزری انتخابی : ( Selective Laser Trabeculoplasty (SLT
- ایریدوپلاستی لیزری محیطی: ( Argon Laser Peripheral Iridoplasty (AL
بسیاراستفاده کردم وکاملا مفیدبود