بیماری سلیاک Celiac disease
بیماری سلیاک چیست؟
سلیاک نوعی بیماری گوارشی مزمن بوده که در افراد حساس به گلوتن بروز میکند. گلوتن پروتئینی است که در غلاتی مانند گندم و جو و چاودار پیدا میشود و با تاثیر بر پرزهای روده موجب کاهش جذب غذا شدن و نتیجه ی آن بروز علائم مختلف میشود. بهترین و تنها درمان بیماری سلیاک ، رژیم غذایی مناسبی است که گلوتن نداشته باشد. برنج و ذرت مشکلی بوجود نمی آورند.
تقریبا یک درصد از جمعیت جهان بیماری سلیاک دارند.
برای درمان چکار کنم؟
برای درمان چکار کنم؟
علتهای بیماری سلیاک کدامند؟
روده کوچک جایی است که در آن مواد غذایی جذب میشوند و آسیب به روده کوچک جذب مواد غذایی را با مشکل مواجه میکند. و با ورود گلوتن به روده سیستم ایمنی بدن با واکنشهای التهابی به آن پاسخ میدهد که در نتیجه موجب تحلیل پرزهای روده شده و نتیجه ی آن سوء تغذیه است. (بخش عمده ای از جذب مواد غذایی در روده در پرزهای روده صورت میگیرد.)
علائم بیماری سلیاک کدامند؟
علائم بیماری سلیاک در افراد مختلف متفاوت است و همچنین به شدت و سوء چذب مواد غذایی بستگی دارد. در بعضی افراد سلیاک هیچ علامتی ندارد زیرا در این افراد قسمت سالم روده مواد غذایی را به خوبی جذب میکند و در برخی افراد ممکن است علائم خفیف و در برخی دیگر شدید باشند. در کسانی که علائم خفیفی دارند تشخص از روی ظاهر و معاینه و بدون آزمایش بسیار مشکل است و باید آزمایشهایی مانند کم خونی انجام شود.
علائم به دو گروه روده ای و غیرروده ای تقسیم میشوند.
علائم روده ای: نفخ و اسهال از شایعترین آنها بوده که به این نوع سلیاک تی پیک گفته میشود.
علائم غیرروده ای: کاهش وزن و کم خونی و فقر آهن و پوکی استخوان و شکستگی خود به خود استخوان، ضعف و خستگی مزمن و کمبود کلسیم و کمبود ویتامینها و زخمهای دهانی و افسردگی و اختلالات عادت ماهیانه و نازایی و تاخیر رشد و ضایعات پوستی و درگیری عصبی از علائم سلیاک غیر روده ای یا اتی پیک هستند.
سلیاک خاموش چیست؟
در افرادی تست های آزمایشگاهی سرولوژی (آنتی بادی) نمونه برداری (شواهد تبروفی مخاط روده باریک) بیماری سلیاک را دارند ولی علائمی در آنها نشان نمیدهد سلیاک خاموش میگویند.
بیماریهایی که به بیماری سلیاک مرتبط هستند کدامند؟
شیوع بیماری سلیاک در افرادی که مبتلا به سایر بیماری های اتوایمیون هستند بیشتر است ، مانند دیابت تیپ یک، تیروئید اتوایمیون ، درماتیت هرپتی فرم، بیماری التهابی روده، ارتریت روماتوئید، بیماری لوپوس و …
تشخیص بیماری سلیاک
اگر فردی مشکوک به بیماری سلیاک باشد برای تشخیص و اثبات این بیماری باید دو اقدام زیر انجام شود.
- آزمایش سرولوژی (بررسی انتی بادی های Anti TTG و Anti EMA )
- نمونه برداری روده باریک (بررسی پاتولوژیکی
تست سرولوژیکی در ۹۵درصد بیماران سلیاک مثبت اعلام میشود ولی گاهی مثبت کاذب است یعنی ممکن است در افراد غیر سلیاک هم مثبت باشد. و برای تایید تشخیص باید نمونه برداری روده باریک انجام شود که این نمونه بوسیله اندوسکوپی فوقانی تهیه میگردد. حال اگر نتیجه نمونه برداری هم مثبت بود در نتیجه بیماری سلیاک قطعی است.
بیوپسی روده کوچک کسانی که مبتلا به سلیاک هستند شکل خاصی دارد و بوسیله میکروسکوپ قابل تشخیص است.
در حال نرمال، سطح داخلی روده حالت انگشتی دارد و به آن ویلی میگویند ولی در افراد مبتلا به سلیاک ویلی ها صاف میشوند.
اگر در رژیم غذایی، گلوتن حذف شود بعد از ۳ الی ۶ ماه ، آنتی بادی ها حذف شده و ویلی ها به شکل نرمال برمیگردند.
نکته : کاهی ممکن است علی رغم وجود بیماری سلیاک، نتیجه آزمایش سرولوژی منفی شود که به آن منفی کاذب میگویند. و اگر در کسی نتیجه هر دو آزمایش یعنی هم سرولوژی و نمونه برداری منفی بود آن زمان تشخیص رد میشود .
نکته : اگر نتیجه آزمایش سرولوژی مثبت باشد و نمونه بافتی منفی باشد جهت اطمینان باید مجددا نموده روده باریک موورد آزمایش و مطالعه قرار گیرد.
تست سرولوژی سلیاک برای چه کسانی تجویز میشود؟
- اسهال مزمن آبکی
- نفخ شکم
- بچه های با تاخیر رشد و کوتاه قد
- کم خونی فقر آهن بدون توجیه
- ضایعات پوستی خارش دار درماتیت هرپتی فرم
- آفت دهانی دردناک
- فامیل درجه یک مبتلا به سلیاک داشته باشیم
- دیابت تیپ یک
- تیروئیدیت اتوایمیون
- آرتریت روماتوئید
- لوپوس
- کولیت اولسراتیو
- کمبود کلسیم خون
- کمبود ویتامین D
- پوکی استخوان بدون توجیه
- افزایش آنزیم های کبدی بدون توجیه
درمان بیماری سلیاک
همان طور که قبلا به آن اشاره کردیم اساس درمان بیماری سلیاک رژیم غذایی مناسب فاقد گلوتن است که در آن تمامی مواد غذایی حاوی گلوتن باید حذف شوند. اگر گلوتن از رژیم غذایی حذف شود آسیب های روده کوچک به تدریج ترمیم میشوند و دوره بهبود آن بین ۳ الی ۶ ماه است و در طی این دوره آنتی بادی های مرتبط با آن نیز از بین میروند.
نکته : این افراد باید تا آخر عمر از خوردن غذاهای حاوی گلوتن پرهیز نمایند.
نکته : از آنجایی که غذای اصلی ایران نان گندم است و قبل از اثبات بیماری نباید فرد را تنها بر اساس شک به بیماری سلیاک از خوردن گندم و دیگر فراورده های آن محروم نمود.
بسیاری از بیماران سلیاک به طور ثانویه عدم تحمل لاکتوز دارند و ممکن است نتوانند لبنیات را به خوبی تحمل کنند. اگر علائم بیماری سلیاکی با خوردن لبنیات تشدید میشود لازم است از خودن آن اجتناب کنید.
چه غذاهایی نباید بخوریم:
غذاهای حاوی گندم،گندم سیاه(چاودار)، جو، جو سیاه، جو دوسر و آرد آنها…
انواع نانهای معمولی ، نان خشک، بیسکوییت و ویفر ، باگت، نان سفید و نان سیاه
سوسیس، کالباس، کتلت، کباب کوبیده رستورانها، ماکارونی، رشته فرنگی و غذاهای حاوی جو و گندم
کلیه شیرینی های تهیه شده با آرد گندم، گز و سوهان و حلوا
چه غذاهایی میتوانیم بخوریم:
سویا و برنج و ذرت و سیب زمینی
و سایر غذاهایی که در لیست نبایدها قرار ندارند…
چرا برخی بیماران سلیاک نتیجه ای در درمان نمیگیرند؟
عدم رعایت صحیح رژیم غذایی گلوتن (حتی خوردن مقدار بسیارکمی گلوتن مشکل ساز میشود)
اگر رژیم گلوتن به خوبی رعایت شود ولی هنوز علائم روده ای مانند اسهال مزمن و نفخ شکم برطرف نشده باشند ممکن است علتهای دیگری بطور همزمان دخیل باشند مانند
- سندروم روده تحریک پذیر
- رشد بیش از حد باکتری ها در روده باریک
- بی کفایتی لوزالمعده
در ۱۰درصد بیماران سلیاک، با رعایت صحیح رژیم گلوتن بهبودی حاصل نمیشود که به آن سلیاک مقاوم میگویند.
آیا بیماران مبتلا به سلیاک در معرض سرطان هستند؟
بیماریان سلیاک، بخصص از نوع مقاوم به درمان در خطر ابتلا به سرطان روه باریک و لنفوم قرار دارند و بیماریان سلیاک که درد شکم دارند باید از نظر بدخیمی ها مورد بررسی قرار گیرند.
سلیاک تی پیک, سلیاک اتی پیک, سلیاک خاموش, سلیاک چیست, بیماری سلیاک, تست بیماری سلیاک, آزمایشهای بیماری سلیاک, علائم بیماری سلیاک, نشانه های بیماری سلیاک, علامت بیماری سلیاک چیست, نمونه برداری بیماری سلیاک, آندوسکوپی فوقانی, سلیاک مقاوم, درمان سلیاک در ارومیه , بهترین دکتر درمان سلیاک ارومیه, درمان سلیاک مقاوم در ارومیه, فوق تخصص بیماری سلیاک ,سلیاک مقاوم به درمان, سلیاک در کودکان, بهترین دکتر درمان سلیاک ارومیه, درمان گیاهی بیماری سلیاک, داروی سلیاک, درمان بیماری سلیاک با طب سنتی, رژیم غذایی بیماران سلیاک, غذهایی که بیماران سلیاک میتوانند بخورند, بیماران سلیاک چه غذاهایی نباید بخورند, آیا بیماری سلیاک کشنده است, آزمایش سلیاک, آزمایش سلیاک در ارومیه, تفسیر آزمایش سلیاک, عوارض بیماری سلیاک, خطرات بیماری سلیاک, Celiac disease